Nguyên nhân mang thai ngoài tử cung và cách phòng ngừa

Thai ngoài tử cung là một biến chứng sản khoa thường gặp trong ba tháng đầu của thai kỳ. Nếu không phát hiện kịp thời thì sự phát triển của phôi thai có thể gây vỡ ống dẫn trứng. Điều này gây chảy máu trong và đe dọa tính mạng của người mẹ. Vậy nguyên nhân mang thai ngoài tử cung là gì? Làm thế nào để ngăn ngừa?

1. Thai ngoài tử cung là gì?

Ở một thai kỳ bình thường, trứng đã thụ tinh làm tổ và phát triển trong tử cung. Khi mang thai ngoài tử cung, trứng đã thụ tinh không đến được tử cung, mà làm tổ tại một nơi khác. Hơn 95% trường hợp thai ngoài tử cung xảy ra ở ống dẫn trứng (hay còn được gọi là “thai trong ống dẫn trứng”). Thai ngoài tử cung cũng có thể xảy ra ở buồng trứng, cổ tử cung hoặc bụng.

Mang thai ngoài tử cung có thể gây nguy hiểm cho người mẹ. Khi thai lớn lên, nó có thể khiến cơ quan được cấy vào bị vỡ. Điều này có thể gây ra tình trạng xuất huyết ổ bụng. Đó là lý do tại sao việc phát hiện thai ngoài tử cung ở giai đoạn đầu là rất quan trọng.

2. Các triệu chứng của thai ngoài tử cung

Chảy máu âm đạo bất thường và đau bụng là các dấu hiệu cảnh báo mang thai ngoài tử cung.

Các dấu hiệu sớm của thai ngoài tử cung cũng giống như các dấu hiệu của một thai kỳ bình thường như:

• Trễ kinh
• Ngực mềm và đau
• Buồn nôn
• Mệt mỏi
• Đi tiểu thường xuyên
• Que thử thai dương tính

Các dấu hiệu đầu tiên cảnh báo thai ngoài tử cung có thể bao gồm:

• Chảy máu âm đạo bất thường
• Đau lưng dưới
• Đau nhẹ ở bụng hoặc xương chậu
• Chuột rút nhẹ ở một bên xương chậu

Khi thai ngoài tử cung phát triển, nó có thể bị vỡ. Sau đó, bạn có thể gặp các triệu chứng nghiêm trọng hơn như:

• Đau đột ngột, dữ dội ở vùng bụng hoặc xương chậu
• Đau vai
• Cảm thấy chóng mặt hoặc ngất xỉu

3. Nguyên nhân mang thai ngoài tử cung là gì?

Lạc nội mạc tử cung là một trong những nguyên nhân mang thai ngoài tử cung.

Mang thai ngoài tử cung xảy ra do trứng đã thụ tinh không thể di chuyển xuống ống dẫn trứng. 

Chính vì vậy, bất cứ điều gì ảnh hưởng đến chức năng bình thường của ống dẫn trứng đều làm tăng nguy cơ mang thai ngoài tử cung.

Ống dẫn trứng không giống như ống rỗng mà có những sợi lông nhỏ ở bên trong (lông mao), chúng di chuyển theo từng đợt để giúp di chuyển trứng về phía tử cung. Nếu ống bị tắc hoặc lông bị tổn thương, thì khả năng mang thai ngoài tử cung tương đối cao.

Nguyên nhân gây thai ngoài tử cung phổ biến là ống dẫn trứng bị nhiễm trùng hoặc viêm khiến ống bị tắc một phần hoặc hoàn toàn. Điều này thường được gây ra bởi bệnh viêm vùng chậu (PID). Một nguyên nhân dẫn đến thai ngoài tử cung khác là lạc nội mạc tử cung. Đây là tình trạng các mô giống như nội mạc tử cung phát triển bên ngoài tử cung hoặc ở các cơ quan khác trong khung chậu hoặc khoang bụng. Các tế bào này có thể phát triển bên trong ống dẫn trứng và gây tắc nghẽn.

Phụ nữ đã phẫu thuật ống dẫn trứng hoặc bụng cũng có nguy cơ mang thai ngoài tử cung cao hơn. Mô sẹo từ các phẫu thuật trước đó cũng có thể làm tắt hoặc tổn thương ống dẫn trứng khiến quá trình thụ thai không được diễn ra bình thường.

4. Các yếu tố tăng nguy cơ mang thai ngoài tử cung là gì?

Thói quen hút thuốc lá cũng là nguyên nhân dẫn đến thai ngoài tử cung.

Vì sao thai ngoài tử cung? Bất kỳ trường hợp mang thai nào cũng có thể là thai ngoài tử cung. Nhưng khả năng mang thai ngoài tử cung sẽ cao hơn nếu:

• Phụ nữ hút thuốc lá có nguy cơ cao bị thai ngoài tử cung. Chất nicotin có trong thuốc lá là một trong những “thủ phạm” phá hủy các nhung mao trên thành ống dẫn trứng, làm giảm chuyển động của ống dẫn trứng và gây khó khăn cho quá trình di chuyển của hợp tử về tử cung.

• Phụ nữ bị nhiễm trùng vùng chậu (ví dụ: bệnh viêm vùng chậu) hoặc phẫu thuật vùng chậu, hoặc sinh ra với tình trạng bệnh lý làm hẹp ống dẫn trứng, bạn sẽ có nhiều khả năng mang thai ngoài tử cung.
• Nếu phụ nữ đã mang thai ngoài tử cung trước đó cũng có thể là nguyên nhân thai ngoài tử cung lần thứ hai.
• Thắt ống dẫn trứng không thành công, một thủ thuật khử trùng trong đó ống dẫn trứng bị cắt hoặc bịt kín, có thể góp phần là nguyên nhân gây thai ngoài tử cung.
• Nguyên nhân mang thai ngoài tử cung cũng có liên quan đến việc sử dụng thuốc tránh thai chỉ chứa progestin hoặc thuốc tránh thai khẩn cấp. (Tuy nhiên, tỷ lệ này tương đối thấp)
• Phụ nữ sử dụng dụng cụ tránh thai trong tử cung (DCTC), đặc biệt là loại có chứa progesterone, có nguy cơ mang thai ngoài tử cung cao hơn nếu họ có thai mặc dù đã sử dụng DCTC. 
• Việc sử dụng một số kỹ thuật hỗ trợ sinh sản chẳng hạn như thụ tinh trong ống nghiệm (IVF); có nhiều bạn tình; mang thai khi lớn tuổi cũng là nguyên nhân dẫn đến thai ngoài tử cung.

5. Cách phòng ngừa thai ngoài tử cung

Nguyên nhân thai ngoài tử cung của mỗi người là khác nhau, vì vậy chị em cần thăm khám phụ khoa định kỳ để có biện pháp can thiệp kịp thời.

Nếu thai ngoài tử cung xảy ra, bác sĩ phải lấy thai nhi và nhau thai ra khỏi ống dẫn trứng hoặc các khu vực khác mà nó đã làm tổ. Điều này có thể được thực hiện bằng cách sử dụng thuốc methotrexate hoặc phẫu thuật nội soi.

Mặc dù không thể tránh khỏi tình trạng này nếu nguyên nhân mang thai ngoài tử cung là do di truyền, mất cân bằng nội tiết tố hoặc thậm chí không rõ vì sao thai ngoài tử cung. Tuy nhiên, chị em trong độ tuổi sinh sản đều có thể kiểm soát các yếu tố rủi ro như:

• Không hút thuốc. Nếu có ý định mang thai, bạn nên lên kế hoạch bỏ thuốc.
• Quan hệ tình dục an toàn. Bệnh viêm vùng chậu (PID) và các bệnh lây truyền qua đường tình dục (STIs) là những nguyên nhân thường gặp của thai ngoài tử cung ở ống dẫn trứng. Cả hai đều có thể ngăn ngừa được, chẳng hạn như sử dụng bao cao su và nhanh chóng điều trị bất kỳ bệnh nhiễm trùng nào ở vùng sinh dục, bụng hoặc bàng quang.
• Sử dụng biện pháp tránh thai nếu không muốn mang thai. Điều này nhằm hạn chế nguy cơ nạo phá thai và những hệ luỵ về sau.
• Nếu thuộc nhóm đối tượng có nguy cơ cao, bạn nên trao đổi thẳng thắn với bác sĩ để thực hiện các bước kiểm tra bổ sung nhằm phát hiện sớm tình trạng thai ngoài tử cung.
• Khám phụ khoa và sàng lọc bệnh lây qua đường tình dục (STD) thường xuyên. Lên kế hoạch cải thiện sức khỏe trước khi mang thai cũng là một chiến lược hạn chế các nguyên nhân dẫn đến thai ngoài tử cung.

Kết luận

Nhìn chung, tìm hiểu về nguyên nhân mang thai ngoài tử cung cũng như các triệu chứng giúp chị em có thể chủ động trong việc bảo vệ sức khỏe sinh sản. Việc ngăn ngừa những rủi ro và được chẩn đoán sớm có thể làm giảm khả năng biến chứng, bao gồm tổn thương ống dẫn trứng và chảy máu trong. Ngoài ra, nếu có những thắc mắc về thai ngoài tử cung, bạn hãy đến gặp bác sĩ để được tư vấn cụ thể hơn về tình trạng sức khoẻ của bản thân nhé!