Chảy máu cam: Nguyên nhân cách xử lý và phòng ngừa

Chảy máu cam còn được gọi là chảy máu mũi là hiện tượng rất thông thường mà hầu hết mọi người đều từng gặp phải ít nhất một lần trong cuộc đời. Tuy nhiên, tình trạng này có thể nguy hiểm hoặc không tùy thuộc vào từng trường hợp cụ thể. Để tìm hiểu thêm về vấn đề này, xin mời bạn đọc cùng tham khảo thông tin trong bài viết dưới đây của Papaya nhé!

Chảy máu cam là gì? (Nguồn: Canva)

1. Chảy máu cam là gì?

Chảy máu cam, hay còn gọi là chảy máu mũi, là tình trạng máu chảy ra từ một hoặc cả hai bên mũi. Thường thì chảy máu cam xuất hiện ở một bên mũi, hiếm khi xuất hiện ở cả hai bên. Đây không phải là một bệnh mà là triệu chứng chung có thể do nhiều nguyên nhân gây ra.

Hầu hết mọi người đều từng bị chảy máu cam ít nhất một lần trong cuộc đời, đặc biệt là trẻ em. Thường thì tình trạng này nhẹ và có thể tự xử lý tại nhà. Tuy nhiên, nếu không được xử lý kịp thời và đúng cách, người bệnh có thể đối mặt với những vấn đề nguy hiểm, thậm chí để lại nhiều biến chứng trong tương lai.

Chảy máu cam có thể được phân loại thành ba loại chính như sau:

• Chảy máu từ điểm mạch Kisselbach.
• Chảy máu từ động mạch.
• Chảy máu toả lan từ mao mạch.

Cách chẩn đoán vị trí chảy máu cam

Chảy máu phần trước mũi: là trường hợp chảy máu ở phía trước của mũi. Đây là trường hợp phổ biến nhất của chảy máu cam, chiếm khoảng 90% các trường hợp. Chảy máu phần trước mũi thường xảy ra do các mạch máu ở vách ngăn hai lỗ mũi bị vỡ do bị tổn thương hoặc khô hanh. Tình trạng này thường dẫn đến lượng máu chảy ít nhưng kéo dài và thường chỉ ở một bên mũi. Nếu được xử lý kịp thời, máu sẽ ngừng chảy.

Nguyên nhân của chảy máu phần trước mũi thường liên quan đến khí hậu lạnh, hanh khô hoặc sử dụng điều hòa, lò sưởi trong thời gian dài. Điều này gây khô niêm mạc mũi, làm mất độ đàn hồi và dễ bị nứt nẻ, đóng vảy và dẫn đến chảy máu.

Chảy máu mũi phía sau: là tình trạng máu chảy từ các vùng sâu trong mũi, chiếm khoảng 10% số trường hợp chảy máu cam. Thường xảy ra ở người lớn tuổi, người có huyết áp cao hoặc bị chấn thương ở mũi hoặc vùng mặt. Khi chảy máu phía sau mũi, máu có thể chảy từ cả hai bên mũi, lượng máu rất nhiều và có thể tràn về phía sau, đi xuống cổ họng. Tình trạng này khó kiểm soát và nguy hiểm hơn, bệnh nhân có thể gặp nguy cơ nghiêm trọng nếu không được phát hiện và can thiệp kịp thời.

Rất khó để phân biệt chảy máu mũi trước hay sau. Cả hai tình trạng đều nguy hiểm nếu không được phát hiện và xử lý sớm, tuy nhiên chảy máu mũi phía sau có nguy cơ cao hơn. Nếu gặp dấu hiệu chảy máu mũi, cần đi đến cơ sở y tế ngay lập tức để được sơ cứu và can thiệp kịp thời.

2. Nguyên nhân chảy máu cam

Ở trẻ em, tỷ lệ chảy máu cam cao hơn gấp đôi so với người lớn. Chảy máu cam là do các mạch máu trong mũi bị vỡ, dẫn đến tình trạng máu chảy ra. Thường xảy ra đột ngột và không dễ xác định nguyên nhân chính. Một số nguyên nhân gây vỡ mạch máu trong mũi là do:

• Thời tiết khô, lạnh hoặc quá nóng làm giãn mạch máu, làm cho mạch máu dễ bị vỡ.
• Các nhiễm trùng gây viêm: viêm mũi, viêm xoang, viêm loét mũi,...
• Chấn thương vùng mặt, mũi: bị đánh vào mũi, tai nạn gây gãy xương cánh mũi, gãy vách ngăn mũi, vỡ xương hàm, gãy xương hàm trên, vỡ xoang trán,...
• Thói quen ngoáy mũi mạnh có thể gây tổn thương niêm mạc và mạch máu trong mũi.
• Dị vật rơi vào mũi.
• Các khối u trong mũi, bao gồm u mạch máu dưới mũi, polyp mũi thể chảy máu, u xơ vòm họng và ung thư vòm họng.
• Cảm lạnh, dị ứng hoặc xì mũi liên tục với mức độ mạnh.
• Bị rối loạn đông máu kèm theo các bệnh cấp tính như cúm, sởi, thủy đậu, thương hàn, sốt xuất huyết và sốt rét.
• Bệnh về máu như xuất huyết giảm tiểu cầu vô căn, rối loạn chảy máu, giảm prothrombin và giãn mao mạch.
• Thiếu vitamin C và K. Vitamin C giúp cải thiện độ bền của thành mạch, vitamin K tham gia vào quá trình đông máu. Nếu thiếu hai vitamin này, cơ thể dễ bị chảy máu và xuất huyết.
• Sử dụng quá nhiều chất hóa học như cocain, aspirin, amoniac, thuốc kháng viêm, thuốc xịt mũi và một số loại thuốc gây dị ứng.

Ở trẻ em, tỷ lệ chảy máu cam cao hơn gấp đôi so với người lớn (Nguồn: Canva)

3. Xử trí khi bị chảy máu cam

Mặc dù chảy máu mũi là hiện tượng phổ biến, nhưng không được chủ quan vì nếu không được sơ cứu và điều trị kịp thời, nó có thể gây nguy hiểm cho sức khỏe.

Trong trường hợp có người bị chảy máu mũi, việc sơ cứu ban đầu là điều cần thiết và ưu tiên hàng đầu. Có thể thực hiện các bước sau:

• Đặt bệnh nhân ngồi thẳng, ngả đầu về phía trước một chút.
• Vắt chặt cánh mũi và thực hiện thở bằng miệng khoảng 10-15 phút cho tới khi máu chảy chậm hoặc ngừng.
• Có thể dùng bông có chứa thuốc giúp ngưng chảy máu.
• Không nên ngả đầu về phía sau vì máu có thể tràn xuống họng và khí quản, gây khó khăn cho hô hấp.
• Nếu có thể, hãy khạc nhổ máu ra khỏi cổ họng và miệng.

Đối với trường hợp nhẹ, có thể cấp cứu tại chỗ mà không phải đưa đến bệnh viện. Tuy nhiên, nếu nhận thấy bệnh nhân có các triệu chứng như trụy mạch, xanh xao, toát mồ hôi, khó thở,... thì cần đưa ngay đến bác sĩ để được cấp cứu kịp thời.

4. Phòng ngừa chảy máu cam

Chảy máu cam thường khó kiểm soát, nhưng có thể ngăn ngừa bằng những phương pháp sau đây:

• Tránh việc quá tập trung ngoáy mũi, ngoáy mạnh hoặc ảnh hưởng tiêu cực đến mũi và vùng mặt.
• Đeo khẩu trang bảo vệ mũi trong thời tiết khô và nóng.
• Tránh ngồi quá lâu trong điều hòa, thường xuyên thay đổi môi trường sống và làm việc.
• Thường xuyên vệ sinh mũi bằng nước muối sinh lý và đúng cách.
• Bổ sung đầy đủ vitamin C trong chế độ ăn uống để đảm bảo sức khỏe.

Bạn có thể sung đầy đủ vitamin C trong chế độ ăn uống để phòng ngừa chảy máu cam (Nguồn: Canva)

Tóm lại, chảy máu cam là hiện tượng rất phổ biến mà hầu hết mọi người đều từng gặp phải. Tuy nhiên, nó có thể nguy hiểm hoặc không tùy thuộc vào từng trường hợp cụ thể. Việc phát hiện và xử lý kịp thời và đúng cách sẽ giúp ngăn ngừa những biến chứng nguy hiểm trong tương lai. Papaya đã chia sẻ thông tin cách xử lý và phòng ngừa chảy máu cam để giúp độc giả hiểu rõ hơn về vấn đề này.