Quay lại
Nội dung chính
Thuyên tắc ối là một biến chứng sản khoa hiếm gặp nhưng có thể xảy ra ở phụ nữ mang thai ngay trước, trong hoặc sau khi sinh em bé. Thuyên tắc ối có thể đe dọa nghiêm trọng đến tính mạng của mẹ và bé. Điều quan trọng là tìm cách điều trị, đặc biệt là điều trị hồi sức, càng sớm càng tốt để cải thiện cơ hội sống sót cho cả mẹ và bé.
1. Thuyên tắc ối là gì?
Thuyên tắc ối là một biến chứng sản khoa hiếm gặp nhưng vô cùng nghiêm trọng, có thể xảy ra trong khi sinh hoặc ngay sau khi sinh. Thuyên tắc ối xảy ra với tỷ lệ khoảng 1/40,000 ca nhưng vẫn là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ở mẹ trong quá trình chuyển dạ.
Thuyên tắc ối xảy ra khi nước ối, tế bào thai, lông tóc hoặc các mảnh vụn xâm nhập vào máu của người mẹ và gây ra các phản ứng dị ứng. Thuyên tắc ối có thể nhanh chóng phát triển thành một tình huống sản khoa nguy hiểm đến tính mạng của thai nhi và người mẹ.
Can thiệp y tế khẩn cấp là việc làm cần thiết để ổn định tình trạng của mẹ và tiến hành sinh em bé càng nhanh càng tốt để tránh các biến chứng vĩnh viễn. Trong hầu hết các trường hợp, sinh mổ khẩn cấp là lựa chọn an toàn nhất cho em bé.
2. Các dấu hiệu của thuyên tắc ối là gì?
Các dấu hiệu ban đầu của thuyên tắc nước ối phát triển đột ngột và nhanh chóng.
Các dấu hiệu và triệu chứng của thuyên tắc nước ối thường phát triển nhanh chóng. Thai phụ bị thuyên tắc ối sẽ có các triệu chứng điển hình như:
Các dấu hiệu ban đầu
Đau đầu, đau ngực, ho, đổ mồ hôi, buồn nôn và nôn.
Các vấn đề về hô hấp
Thai phụ sẽ có các triệu chứng như khó thở, thở gấp hoặc thở nhanh bất thường. Tình trạng này có thể tiến triển thành suy hô hấp cấp tính, một biến chứng nghiêm trọng, đe dọa đến tính mạng. Khi phổi bị tràn dịch hoặc tổn thương sẽ khiến việc thở trở nên khó khăn.
Các vấn đề về tim mạch
Khi bị thuyên tắc ối, thai phụ sẽ có các dấu hiệu bất thường về tim mạch như nhịp tim nhanh, huyết áp thấp, sốc và/hoặc mất thân nhiệt đột ngột mặc dù không có bệnh tim tiềm ẩn.
Ngoài ra, thai phụ cũng có thể gặp một số dấu hiệu như:
- Thay đổi trạng thái tinh thần bao gồm lo lắng hoặc bối rối, co giật hoặc hôn mê;
- Da và niêm mạc đổi màu hơi xanh do thiếu oxy (tím tái) trong máu, và sự thiếu hụt lượng oxy đến các mô của cơ thể;
Các vấn đề liên quan đến sự phát triển của thai nhi
Ngoài ra, các bác sĩ có thể lưu ý một tình trạng gọi là rối loạn chức năng của thai nhi (NRFS). Đây là tình trạng thai nhi không phát triển tốt như bình thường. Thai nhi có thể không nhận đủ oxy và có nhịp tim chậm bất thường. Tình trạng rối loạn chức năng của thai nhi là một đánh giá về sức khỏe của thai nhi được chẩn đoán vào cuối thai kỳ hoặc trong khi sinh. Trong trường hợp thuyên tắc ối xảy ra trong khi mang thai, trẻ sơ sinh phải được sinh ra nhanh chóng như một biện pháp cứu sống cả mẹ và thai nhi.
3. Các biến chứng có thể xảy ra do thuyên tắc ối là gì?
Tỷ lệ tử vong ở mẹ đối với tình trạng thuyên tắc ối có thể lên tới 80%. Trong đó, 50% thai phụ tử vong trong vòng một giờ đầu tiên kể từ khi khởi phát triệu chứng. Đối với những bệnh nhân sống sót sau thuyên tắc, phần lớn trong số họ sẽ bị suy giảm thần kinh lâu dài. Tuy nhiên, tỷ lệ sống sót của trẻ sơ sinh hứa hẹn hơn nhiều, với 70% trẻ sơ sinh được sinh thành công.
Sau đây là một số biến chứng có thể xảy ra từ thuyên tắc ối gồm:
Tổn thương não
Các cục máu đông trong phổi do thuyên tắc có thể làm giảm lượng oxy đi đến não của người mẹ, điều này có thể dẫn đến tổn thương não vĩnh viễn.
Suy thai
Thuyên tắc ối có thể kéo dài quá trình chuyển dạ, gây ra tình trạng suy thai. Điều này làm tăng nguy cơ xảy ra một số biến chứng như thiếu oxy lên não - nguyên nhân chính dẫn đến bại não. Nếu bé bị thiếu oxy quá lâu hoặc không được sinh ra đủ nhanh, em bé có thể chết trong khi sinh.
Suy đa cơ quan
Khi tình trạng thuyên tắc ối tiến triển, nó có thể bắt đầu khiến các cơ quan như tim và phổi ngừng hoạt động, kèm theo đó là rối loạn đông máu hoặc mất máu ồ ạt dẫn đến thai phụ bị thiếu oxy toàn thân. Tình trạng này đặc biệt nguy hiểm khi não bị thiếu oxy.
Tử vong ở mẹ
Dịch nước ối và những tế bào thai nhi khi vào máu sẽ thúc đẩy phản ứng phản vệ trong cơ thể người mẹ dẫn đến những cơn co thắt động mạch phổi khiến người mẹ khó thở cấp kèm theo tụt huyết áp. Tiếp theo, hiện tượng giảm oxy dẫn đến tổn thương hệ mạch máu, khiến máu không đến được tim, phổi, gây ra suy tim và suy hô hấp cấp, sản phụ nhanh chóng rơi vào hôn mê, thậm chí là tử vong.
Ảnh hưởng lâu dài đến sức khoẻ
Những sản phụ may mắn được cứu sống sau khi bị tắc mạch ối thường có thể bị các biến chứng lâu dài, bao gồm:
- Mất trí nhớ
- Suy nội tạng
- Tổn thương tim có thể là tạm thời hoặc vĩnh viễn
- Các vấn đề về hệ thần kinh
- Cắt tử cung một phần hoặc toàn bộ
- Tổn thương tuyến yên
- Vấn đề tâm lý nếu em bé không sống sót
Xem thêm: Rối loạn tâm lý khi mang thai ở phụ nữ
4. Phương pháp điều trị thuyên tắc ối
Trẻ sau khi sinh được theo dõi trong phòng ICU để được chăm sóc và điều trị tích cực.
Thật không may, không có cách nào để dự đoán và ngăn ngừa thuyên tắc nước ối. Tuy nhiên, theo dõi chặt chẽ trong quá trình chuyển dạ và sinh nở có thể giúp bệnh nhân được điều trị càng sớm càng tốt. Mặc dù có thể không hiểu đầy đủ về cách thức và lý do thuyên tắc ối xảy ra, nhưng rõ ràng là việc quản lý sớm và tích cực đối với những bệnh nhân nghi ngờ bị thuyên tắc nước ối sẽ cải thiện khả năng sống sót của cả mẹ và thai nhi.
Các yếu tố chính trong việc điều trị thuyên tắc ối là:
- Chẩn đoán sớm. Hầu hết thai phụ bị thuyên tắc ối sẽ các tình trạng như: tụt huyết áp/sốc tim; thiếu oxy cấp tính và suy hô hấp; hôn mê hoặc co giật; đông máu nội mạch lan tỏa (DIC). Trong một số ít trường hợp, xuất huyết tử cung hoặc tại các cơ quan bị rách trong quá trình chuyển dạ có thể là dấu hiệu đầu tiên của thuyên tắc nước ối.
- Nỗ lực hồi sức kịp thời.
- Sinh em bé càng sớm càng tốt - điều này bao gồm sinh bằng mổ lấy thai để đẩy nhanh quá trình.
- Điều trị tập trung vào việc ổn định tình trạng sức khoẻ của người mẹ và ngăn chặn các biến chứng nghiêm trọng có thể xảy ra. Các bác sĩ có thể thực hiện liệu pháp oxy hoặc máy thở để hỗ trợ hô hấp; thuốc kiểm soát huyết áp; truyền máu như hồng cầu, tiểu cầu và huyết tương để thay thế lượng máu bị mất do xuất huyết.
Đối với em bé, các bác sĩ sẽ liên tục theo dõi mọi dấu hiệu nguy kịch. Điều quan trọng là bác sĩ phải dùng mọi biện pháp để bé được sinh càng sớm càng tốt. Sinh mổ muộn làm tăng nguy cơ chấn thương khi sinh. Sau khi ra đời, bé sẽ được gửi đến phòng chăm sóc đặc biệt (ICU) để đánh giá và theo dõi chặt chẽ.
Kết luận
Thuyên tắc ối là biến chứng sản khoa không thể ngăn ngừa và khó dự đoán. Tình trạng này có khả năng gây tử vong cho cả mẹ và bé. Do đó, cần có sự can thiệp y tế ngay lập tức để đảm bảo an toàn cho tính mạng và hạn chế tối đa những tổn thương về não. Tình trạng này rất hiếm gặp, vì vậy để có quá trình mang thai và sinh con an toàn, các mẹ nên theo dõi và thăm khám thường xuyên. Nếu phát hiện các dấu hiệu bất thường, mẹ nên đến ngay các cơ sở y tế để có biện pháp can thiệp kịp thời. Đặc biệt, nếu trước đây đã từng bị thuyên tắc ối, mẹ hãy trao đổi với bác sĩ trước khi quyết định mang thai lần nữa nhé.
Quay lại
